زبان باز (پژوهشی درباره زبان و مدرنیت)

داریوش آشوری (Daryoush Ashouri)، یازدهم مردادماه 1317 در تهران به دنیا آمد. شهری که در آن روزها هنوز درگیر پروژه‌ی تجدد بود و مردمش با زبانی آمیخته به گویش دوره‌ی قاجار و شعر کلاسیک صحبت می‌کردند و می‌نوشتند. داریوش آشوری دوره‌ی دبستان و دبیرستان را در مدرسه‌های البرز و دارالفنون گذراند و سپس در دانشگاه ملی به تحصیل در رشته‌ی اقتصاد مشغول شد.

داریوش آشوری در نوجوانی به گرایش‌های سیاسی روی آورد و این موضوع باعث شد به عضویت دو حزب توده و زحمتکشان ملت ایران درآید. بااین‌حال، علاقه‌ی داریوش آشوری به فرهنگ و ادبیات بیش از سیاست بود و او در دهه‌ی سوم زندگی، حضور در حزب‌های سیاسی و همچنین تحصیل در مقطع دکترا در رشته‌ی اقتصاد را رها کرد تا همه‌ی تمرکز خود را بر ترجمه و تألیف مقاله‌های فرهنگی قرار دهد.

رفته‌رفته شیفتگی داریوش آشوری به زبان‌شناسی باعث شد فعالیت خود را در این حوزه نیز ادامه دهد که نتیجه‌ی آن، انتشار کتاب «فرهنگ علوم‌انسانی» در سال 1355 بود؛ اثری که هم‌چنان از مهم‌ترین آثار مرجع در زمینه‌ی واژه‌شناسی به شمار می‌رود. داریوش آشوری پس از آن به عضویت مرکز لغت‌نامه‌ی دهخدا، دانشنامه‌ی ایرانیکا و مؤسسه‌ی انتشارات فرانکلین در دائرةالمعارف فارسی درآمد و کتاب‌ها و مقاله‌های بسیاری را در زمینه‌ی علوم‌انسانی و زبان‌شناسی تألیف کرد.

از مهم‌ترین تأثیرهایی که داریوش آشوری بر زبان فارسی گذاشته، ابداع واژه‌های معادل برای بعضی اصطلاح‌های علوم‌انسانی بوده است که به‌عنوان‌ مثال می‌توان به آفرینش واژه‌های همه‌پرسی، آرمان‌شهر، گفتمان و درس‌گفتار، به‌جای رفراندوم، اتوپیا، discourse و lecture اشاره کرد. داریوش آشوری هم‌اکنون ساکن کشور فرانسه است و در آنجا به‌عنوان استاد دانشگاه ادبیات به تدریس و پژوهش می‌پردازد.